Tijdens het uitvoeren van verschillende werkzaamheden kun je worden blootgesteld aan biologische agentia. Biologische agentia zijn levende organismen, zoals virussen, bacteriën, schimmels en parasieten. In geval van blootstelling kunnen deze een gevaar opleveren voor de gezondheid. De effecten kunnen uiteenlopen van weinig klachten (zoals kleine verkoudheden en irritaties aan de huid of luchtwegen) tot chronische en ernstige ziekten die in bijzondere gevallen de dood tot gevolg kunnen hebben.

Virussen, bacteriën, schimmels en parasieten komen overal voor en je kunt deze vrijwel nooit zien. Als je bijvoorbeeld in aanraking komt met kadavers, afval, of straatvuil of ontlasting heb je te maken met biologische agentia. Dat geldt ook bij dieren-/ insecten-, en tekenbeten en bij bloedcontact of prikincidenten. Sommige virussen (bijvoorbeeld griepvirussen, covid) zijn via de lucht overdraagbaar. 

Als gevolg van een besmetting kun je bijvoorbeeld tetanus, hepatitis A (via ontlas­ting), de ziekte van Weil (via water), de Q-koorts (via lucht) en hepatitis B of HIV (via bloed) oplopen.

Wondinfectie

Iedereen krijgt wel eens te maken met een wond. Een wond kan ontstoken raken als er een bacterie in komt. Dat heet een wondinfectie. 

​​​​​​​Wat is een wondinfectie?

De huid beschermt het lichaam van gevaren van buitenaf. Denk hierbij aan bacteriën, schimmels en virussen. Bij een (operatie)wond is de huid stuk. De bacteriën en virussen kunnen dan makkelijk het lichaam binnenkomen. Bij een wondinfectie (na een operatie) raakt uw wond geïnfecteerd doordat het immuunsysteem (wat de wondgenezing ondersteunt) in de war is.

In het ziekenhuis/ bij de huisarts wordt informatie gegeven over het reinigen van een wond. Ook kan de wond infecteren doordat er straatvuil in de wond komt wanneer je valt. Je kan in beide gevallen een infectie proberen te voorkomen door de wond goed schoon te maken.

Het is normaal dat een wond in de eerste 7 dagen na ontstaan tekenen van infectie vertoont, dit hoort bij de fasen van wondgenezing. Wanneer je twijfelt binnen de 7 dagen of de wond aan het infecteren is, neem contact op met je behandelend arts.

Om blootstelling te voorkomen kunnen we van tevoren al een aantal dingen doen, bijvoorbeeld:

• Verwijderen van afval/schoonmaken (opruimen en/of reinigen) van de werkplek;
• (Regelmatig) reinigen van sanitaire voorzieningen;
• Maaien van gras en snoeien van struiken.

Om infectie te voorkomen is persoonlijke hygiëne belangrijk:

• Niet eten, drinken of roken op de werkplek;
• Bedek open wondjes met een niet vochtdoorlatende pleister;
• Draag, afhankelijk van de omgeving en de aard van de werkzaamheden, beschermende werkkleding (lange broek verplicht), veiligheidsschoeisel en (vinyl)-werkhandschoenen en vervang deze, als ze zijn verontreinigd, tijdig;
• Was na afloop van de werkzaamheden jouw handen met zeep.

Denk je dat je een geïnfecteerde wond hebt? Een wondinfectie moet gezien worden door je behandelend (huis)arts. De arts zal samen met uw wondverpleegkundige de behandeling bepalen. De arts kan een wondkweek afnemen om te kijken welke bacterie de infectie heeft veroorzaakt.

Hepatitis A ontstaat door een virus en geeft een besmettelijke ontsteking aan de lever. 

Symptomen zijn: 

• Moeheid;
• Misselijkheid;
• Koorts;
• Buikpijn; 
• Donkere urine en/of bleke ontlasting.

De ziekte gaat vrijwel altijd binnen enkele weken tot een paar maanden vanzelf over. Je kan besmet raken wanneer het virus in je mond terecht komt. Hygiëne is belangrijk om besmetting te voorkomen. Wanneer iemand met Hepatitis A naar het toilet gaat om te poepen, kan hij bijvoorbeeld de wc-bril, deurkruk en kraan besmetten, waardoor het virus op je handen terecht kan komen wanneer je zelf gaat. Bij ons werk kunnen we bijvoorbeeld besmet raken bij werkzaamheden aan bestaande riolen. Handschoenen dragen, goed handen wassen voor het eten en schoonmaak van de sanitaire voorzieningen is dan extra belangrijk

Ook Hepatitis B is een leverontsteking door een virus. De verschijnselen zijn ongeveer hetzelfde als bij Hepatitis A. De ziekte gaat meestal vanzelf over, maar kan ook chronisch worden. Mensen met chronische hepatitis B hebben vooral last van moeheid. Je kan besmet raken met hepatitis B door onveilige seks of bloedcontact. Tijdens het werk kan dit bijvoorbeeld ontstaan wanneer je je per ongeluk prikt aan een injectienaald die je buiten soms tegenkomt of wanneer je iemand met een bloedende wond helpt. Dus opruimen van de werkplek en handschoenen dragen als een bloedende wond wordt behandeld, helpt besmetting voorkomen. Wanneer er toch bloedcontact is geweest, raadpleeg dan de huisarts.

Tetanus is een infectieziekte die zeer ernstig kan zijn. 

De belangrijkste verschijnselen zijn: 

• Stijfheid in de buurt van de infectie;
• Erge spierkrampen;
• Kaakkramp;
• Slikklachten;
• Ademhalingsproblemen. 

De bacterie die deze ziekte veroorzaakt komt overal ter wereld voor in de grond en in bijvoorbeeld straatvuil maar ook in het riool. Je kunt besmet raken wanneer de bacterie door een wond in je bloed terecht komt. Bij ons werk kan dit gebeuren wanneer je een wond op loopt en in contact komt met besmette grond, bijvoorbeeld met grond vervuilde gereedschappen of andere voorwerpen. In Nederland is een vaccinatieprogramma tegen Tetanus, waardoor de ziekte erg weinig voorkomt. Om beschermd te zijn tegen Tetanus is één vaccinatie nodig en deze biedt dan 10 jaar bescherming.

Wondinfectie symptomen

Wanneer je wond geïnfecteerd is kanje dit herkennen aan een aantal tekenen:

• De wond is pijnlijk,
• De huid rond de wond is opgezwollen,
• De huid rond de wond is warm,
• De wond is rood,
• Je hebt last van verhoging of koorts,
• Je voelt je ziek.

Als je last heeft van een of meerdere van deze symptomen, ga dan naar je behandelend (huis)arts. De arts zal dan beoordelen of je een wondinfectie hebt.

Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

1. Hoe ga jij om met wondinfectie in jouw werkomgeving?
2. Wat doe jij eraan om wondinfectie te voorkomen?
3. Heb je wel eens een wondinfectie gehad?
4. Wat doe je als je een wondinfectie hebt?

Zorg voor je eigen veiligheid en die van anderen.

Mochten er naar aanleiding van deze Toolbox nog vragen zijn, dan kan contact worden opgenomen met de KVMC-afdeling.

Werk veilig of werk niet !!