Het doel van deze toolbox is inzicht geven op welke wijze er gewerkt moet worden bij de keuze, het plaatsen en het gebruik en onderhoud van afsluiters ten behoeve van het tijdelijk afsluiten van leidingen. Bij de verkeerde keuze van afsluiters, verkeerd plaatsen en verkeerd gebruik of onderhoud van afsluiters kunnen levensgevaarlijke situaties ontstaan.
- Bezwijken afsluiter door mechanisch falen.
- Bezwijken afsluiter door te hoge waterdruk.
- Bezwijken afsluiter door onjuiste toepassing, gebruik en plaatsen van de afsluiter (instructie).
- Bezwijken (bal)afsluiter door op te pompen met te hoge luchtdruk.
- Gevaar bij verwijderen stempels.
- Lichamelijk letsel door bezwijken afsluiter.
- Verdrinking.
- Blootstelling aan VBVBE gevaar.
- Maak alleen gebruik van een afsluiter als je hier voldoende voor bent geïnstrueerd.
- Gebruik een afsluiter altijd volgens de handleiding van de fabrikant
- Bij het opblazen van afsluiters mogen zich geen personen in het leidingstelsel bevinden.
- Plaats een ballonafsluiter nooit in de ruimte waar gewerkt moet worden, maar altijd verderop in het stelsel.
- Controleer continu de waterhoogte achter de afsluiters en registreer de waterhoogtes. Stop de werkzaamheden bij een te hoge waterstand achter de afsluiter.
- Plaats indien nodig aanvullende voorzieningen zoals een pomp om de waterstand achter de afsluiter laag te houden.
- Reinig de leiding voordat je de afsluiter plaatst.
- Als het (afval)water afgeblokt moet worden, breng dan (gestempelde) afsluiters bovenstrooms aan.
- De afsluiters moeten geschikt zijn voor de te verwachten omstandigheden. De afsluiter moet tenminste bestand zijn tegen de waterdruk.
- Afsluiters moeten van een deugdelijke afstempeling worden voorzien. Dit is een stempeling die ten allentijden op 4 plekken gestempeld is. Hiervoor is een X bijna altijd te hanteren. Bij stempelen moet altijd rekening gehouden worden met een veilige vluchtweg van personen in de besloten ruimte.
- Altijd een TRA opstellen voor het plaatsen van afsluiters.
Om leidingen af te sluiten bestaan er verschillende soorten afsluiters met verschillende soorten toepassingsgebieden en benamingen. Hieronder staat een overzicht van de meest voorkomende afsluiters.
Cilinderafsluiter :
- Gebruik voor het tegenhouden van lekwater.
- Makkelijk te zetten met een lange stok.
- Let op dat de afsluiter niet kantelt en daardoor het slangetje onder de afsluiter komt (hierdoor gaat er wel lucht in maar gaat het er niet meer uit).
- Gebruik de juiste maat afsluiter.
- Voor het gebruik in ronde leidingen.
Flexibele afsluiter:
Maximum tegendruk : 0,5 bar
- Gebruik voor het tegenhouden van lekwater.
- Te zetten met een lange stok.
- Let op dat de afsluiter niet kantelt en daardoor het slangetje onder de afsluiter komt (hierdoor gaat er wel lucht in maar gaat het er niet meer uit).
- Gebruik de juiste maat afsluiter.
- Afsluiter geheel in leiding plaatsen.
- Afsluiter kan je van de andere zijde de leiding intrekken met een kabel bij sterke stroming.
- Voor het gebruik in ronde / ei-vormige / gerenoveerde leidingen.
Plaatafsluiter
- Plaatafsluiter kan je goed stempelen.
- Zorg voor goede ring en steeksleutels en bandenlichters.
- Als je de afsluiter dubbel vouwt en laat zakken in de put, zorg dat allebei de delen vast aan het touw zitten.
- Zorg dat de rubbers goed zitten anders lekt de afsluiter.
- Denk bij het afstempelen dat je niet voor de afsluiter gaat staan.
- Voor het gebruik in ronde / ei-vormige leidingen.
Voor de diverse soorten afsluiters bestaan ook nog verschillende namen:
Cilinder afsluiter: cilinder afsluiter, bal afsluiter, Lansas afsluiter
Flexibele afsluiter: flexibele afsluiter, bal afsluiter, flubber, Lampe zakken, zak afsluiter, trekzak
Plaatafsluiter: plaatafsluiter
Bij het opblazen van een afsluiter mogen zich geen personen in het leidingstelsel bevinden!
- Zorg dat je de afsluiter niet zet ter plaatse van een scheur in de leiding of op een verloop.
- Zorg dat plaatafsluiters altijd gestempeld zijn.
- Controleer of de afsluiter getest is, niet beschadigd is en goedgekeurd voor het gebruik.
- Zorg altijd dat je goede manometers bij je hebt.
- Slangetje niet afsnijden bij het leeg laten lopen (eventueel ventiel verwijderen en weer terug plaatsen).
- Hou bij het leeg laten lopen van de afsluiter nooit het touw strak vast in je hand. Het risico bestaat dat je door de afsluiter (druk) de leiding ingetrokken wordt.
- Nooit persleidingen afsluiten met een afsluiter. Dit kan gewoonweg niet.
- Zet nooit een afsluiter met schot mee (wanneer je hem dan aflaat hou je hem nooit tegen).
- Zorg bij het aflaten dat het touw strak is, dit voorkomt dat de afsluiter in de andere buis in schiet.
- Bij grote ballen duurt het lang voordat de lucht is afgelaten, snij nooit het slangetje door maar draai het ventiel los.
- Communiceer altijd met betrokken partijen en collega's waar afsluiters zijn geplaatst.
- Meet continu de waterstand achter de afsluiter en verlaat de besloten ruimte bij teveel waterdruk.
LET OP !!!
Het is heel belangrijk dat je afsluiters met respect en uiterste zorg behandeld. Indien je afsluiters niet goed behandeld kan dit ernstige gevolgen hebben voor jezelf en je collega’s.
- Sleep niet met afsluiter over de grond;
- Til en trek de afsluiter niet aan de slang;
- Houdt afsluiters uit de buurt van gevaarlijke stoffen;
- Gooi niet met afsluiters;
- Laat afsluiters niet in direct (zon) licht, uv-licht of circulerende lucht liggen;
- De maximale werkdruk van de afsluiter mag nooit overschreden worden. De druk kan worden afgelezen op de standaard meegeleverde manometer. De wijzer mag niet in het rood ingekleurde gebied komen.
- Controleer of de slangenklem aanwezig is (zie onder).
Ongeval
Wanneer de afsluiters te hard opgeblazen worden, bestaat de kans dat je de afsluiter opblaast. Wanneer je dan in de buurt van de afsluiter staat, bestaat het risico dat je ernstig gewond raakt als gevolg van het knappen van de afsluiter. Dus, let goed op de druk waarmee je de afsluiter opblaast.
Denk niet te makkelijk over afsluiters, want het niet goed plaatsen van afsluiters is levensgevaarlijk!!!!
Neem contact op met de veiligheidsafdeling voor vragen over het gebruik van afsluiters!
Bekijk ook de instructiefilm over het gebruik van ballonafsluiters: Instructiefilm ballonafsluiter